I roto i te ono piriona tau mai i tenei wa, ka tukituki to tatou tupuni kainga Milky Way (MW) me te tupuni Andromeda (M 31) e tata ana, ka hanumi tetahi ki tetahi ka puta he tupuni elliptical hou. Koinei te maaramatanga o naianei mo te heke mai o to tatou tupuni kainga Milky Way. Heoi, ma te whakamahi i nga raraunga mai i nga tirohanga hou a nga karu mokowhiti a Gaia me Hubble, kua kitea e nga kairangahau ko te tukinga Milky Way-Andromeda he iti rawa te kore e taea. Ko nga tupuni e rua karekau pea e hanumi, a ko te tupono "kare he Milky Way–Andromeda hanumi" he tata ki te 50 %.
Ka ahatia ki te Ao, ki te Ra me to tatou tupuni kainga a muri ake nei? E kore ratou e mau tonu ake ake. Ka noho nohoia te whenua mo etahi atu 4 piriona tau ki te kore e whakangaromia i mua e te tangata, i nga aitua taiao ranei penei i te pakanga karihi, te huringa o te rangi, te paheketanga o te asteroid, te pahūtanga nui o te puia, me etahi atu. Ko te kaha ake o te pehanga na te tiango o te matua ka puta te whakakotahitanga karihi o nga mea taumaha i roto i te matua. Ko te mutunga mai, ka piki ake te mahana o te Ra, ka toro atu te paparanga o waho o te hau o te ra ki waho o te mokowhiti, ka kapi i nga aorangi tata tae atu ki a Papa. Ka haere tonu tenei wahanga nui whero mo te kotahi piriona tau. I te mutunga, ka hinga te Ra ki te papaka ma.
Mo to tatou tupuni kainga Milky Way (MW), ko te maaramatanga o naianei ko te kunenga mai o te Roopu Rohe (LG) kei roto neke atu i te 80 nga tupuni tae atu ki nga tupuni torino nui e rua Milky Way (MW) me te Andromeda galaxy (M 31) ka peia e te hihiri o te Milky Way me te punaha tupuni Andromeda. I roto i te wha piriona tau mai i tenei wa, ko te tupuni tata o Andromeda kei te 2.5 miriona tau marama te tawhiti ka tukituki ki to tatou tupuni kainga i te 250,000 mph. E whakaponohia ana kua timata pea te mahi, a kei te tutuki tonu nga tupuni e rua. Ka roa te tukinga mo te 2 piriona tau, ka mutu ka hanumi nga tupuni e rua i roto i te ono piriona tau mai i naianei ka puta he tupuni elliptical hou. Ka ora te punaha solar me te Ao i te whakakotahitanga engari ka whai taunga hou ki te waahi.
Te ahua nei he whakaaro i waenganui i nga tohunga mo te tukinga me te whakakotahitanga o Milky Way me nga tupuni Andromeda e tata ana ki te Roopu Rohe. E whakaponohia ana ka hanumi te tokorua nei ki a raua ano a muri ake nei ka puta he tupuni whakakotahi. Heoi ano, ko te rangahau hou e kii ana kaore pea te tukinga e kore e taea.
Ma te whakamahi i nga raraunga mai i nga tirohanga hou a nga karu mokowhiti a Gaia me Hubble, i tirotirohia e nga kairangahau ka pehea te tipu o te Roopu Rohe i roto i nga tau 10 piriona e whai ake nei. I kitea e ratou ko etahi atu tupuni nui e rua i roto i te Roopu Rohe ara ko M33 me te Kapua Magellani Nui e awe nui ana i te omiowao Milky Way–Andromeda. I tua atu, ko te amionga o te Kapua Magellani Nui e rere tika ana ki te amionga Milky Way–Andromeda ka iti ake te tukinga me te hanumi o Milky Way me Andromeda. I kitea e nga kairangahau ko te tukinga Milky Way-Andromeda he iti rawa te kore e taea. Ko nga tupuni e rua karekau pea e hanumi, a ko te tupono "kare he Milky Way–Andromeda hanumi" he tata ki te 50 %.
***
Tohutoro:
- Schiavi R. et al 2020. Te hanumi a muri ake nei o te Milky Way me te tupuni Andromeda me te aitua o o ratou rua pango tino nui. Astronomy &Astrophysics Volume 642, Oketopa 2020. Published 01 October 2020. DOI: https://doi.org/10.1051/0004-6361/202038674
- Sawala, T., Delhomelle, J., Deason, AJ et al. Karekau he tukinga a Milky Way–Andromeda. Nat Astron (2025). I whakaputaina: 02 Pipiri 2025. DOI: https://doi.org/10.1038/s41550-025-02563-1
- ESA/Hubble Science. Ka ruarua a Hubble mo te tino tutukitanga o te tupuni. Posted 2 June 2025. Kei te waatea i https://esahubble.org/news/heic2508/
- ESA. Ka hoki ano a Hubble raua ko Gaia i nga ahuatanga o to tatou tupuni. Posted 2 June 2025. Kei te waatea i https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Hubble_and_Gaia_revisit_fate_of_our_galaxy
- NASA. Apocalypse Ahea? Hubble He Pohehe mo te Tutukinga Galactic. Posted 2 June 2025. Kei te waatea i https://science.nasa.gov/missions/hubble/apocalypse-when-hubble-casts-doubt-on-certainty-of-galactic-collision/
- Te Whare Wananga o Helsinki. Panui panui - Karekau he tino mohio mo te Milky Way - tukinga Andromeda. Posted 02 June 2025. Kei te waatea i https://www.helsinki.fi/en/news/space/no-certainty-about-predicted-milky-way-andromeda-collision
***
Ngā tuhinga e hāngai ana
- He pehea te Supernova i kitea i roto i te waru rau tau ki muri e huri ana i o tatou maaramatanga (14 Hōngongoi 2024)
- Ko te History of Home Galaxy: E rua nga poraka whare tuatahi i kitea ka whakaingoatia ko Shiva me Shakti (25 Poutū-te-rangi 2024)
***